W związku z licznymi pytaniami, które dotyczą korekt instrumentu (problemy z nieszczelnością, pracą mechaniki), poniższy artykuł ma za zadanie wyjaśnić kwestie, w którym momencie taka korekta instrumentu ma sens. Często wśród muzyków powstaje wątpliwość, czy dany instrument nadaje się do ewentualnego poprawienia jego stanu, czy też konieczne jest przeprowadzenie remontu generalnego.
Te nieprawidłowości można by podzielić na dwie grupy:
- Korekta związana z nieszczelnością instrumentu
- Korekta związana z wyrównaniem rejestru brzmieniowego
Podstawowe informacje, które są niezbędne do przeprowadzenia wstępnej analizy technicznej instrumentu to przede wszystkim marka saksofonu, przybliżona data poprzedniego remontu oraz punk serwisowy, w którym był wykonywany.
Korekty instrumentów (jego szczelność) zazwyczaj wykonuje się najpóźniej do roku od momentu przeprowadzenia generalnej modernizacji saksofonu, pod warunkiem, że przeprowadzana była w profesjonalnym zakładzie naprawczym. Główną tego przyczyną jest fakt, iż zazwyczaj górne poduszki d3, d#3, f3, f#3, oraz poduszka dolnego D# są najbardziej narażone na działanie wody i po tym czasie zazwyczaj powinny być wymienione na nowe. Po roku eksploatacji poduszki są już ubite, nieraz mocno zabrudzone, czy nawet pod wpływem działania zbyt dużej wilgoci rezonatory metalowe (niklowane ) są skorodowane.
Instrument remontowany w Saxoservice posiada roczną gwarancję jakości na poduszki. W czasie okresu gwarancyjnego w przypadku zbyt szybkiego wyeksploatowania się poduszek wymienia się je na nowe albo usuwa zanieczyszczenia z ich powierzchni. Nie mniej jednak korekty takich saksofonów zdarzają się sporadycznie. Nie rzadko ma to związek z niewłaściwą eksploatacją instrumentu oraz z uwarunkowaniami fizycznymi muzyka.
Nie ma sensu wykonywania korekt instrumentów, które przeprowadzane były w nieprofesjonalnych zakładach wykonujących podobne usługi. Osoby decydujące się na przeprowadzania napraw w takich punktach często nie posiadają odpowiedniej wiedzy, która miałaby wpływ na wybór odpowiedniego serwisu. Innym czynnikiem mającym wpływ na ten wybór jest brak dostatecznej ilości funduszy przeznaczonej na ten cel. Są to jednak pozorne oszczędności, ponieważ, remonty wykonane są niedokładnie bez użycia specjalnie przeznaczonych to tego narzędzi, bez odpowiedniej techniki, wiedzy i doświadczenia. W konsekwencji instrument w niedalekim czasie oddawany jest do ponownej naprawy, która w rezultacie i tak nie przynosi pożądanego efektu.
Profesjonalny serwis posiada doświadczenie, przebyte szkolenia przeprowadzane przez wiodących producentów saksofonów na rynku, a przede wszystkim dysponuje profesjonalnymi narzędziami, których zakup jest niezwykle drogi. Ponadto komponenty używane do naprawy tj. poduszki, korki, filce i kleje są najwyższej jakości, a co za tym idzie czas eksploatacji instrumentu znacznie zostaje wydłużony. Wykonanie korekty takiego instrumentu jest możliwe, ponieważ do mocowania poduszek używane są kleje, które pod wypływem temperatury umożliwiają umiejscowienie poduszki na właściwym, odpowiednim miejscu.
Firmy z małym doświadczeniem często używają znacznie gorszych zamienników. Należy zwrócić również uwagę na fakt, iż na rynku jest wiele producentów poduszek różnej często niewłaściwej jakości tj. producentów z dalekiego wschodu. Warto wspomnieć także, iż cena idzie w parze z ich wykonaniem. Filce stosowane w takich poduszkach znacznie szybciej ulegają zniekształceniu powodując niewłaściwą pracę instrumentu. Często spotykam się z tym, iż korki i filce regulacyjne użyte do remontu instrumentu nie są odpowiedniej jakości. ( tj. przeznaczone wyłącznie do zakładów szewskich). Głównym czynnikiem poza niewłaściwymi komponentami jest brak wykonywania podstawowym czynności, które musza być wykonane dla poprawnego remontu.
Lista najczęstszych błędów popełnianych przez niektóre punkty serwisowe, które spowodowane są brakiem odpowiednich narzędzi, materiałów oraz wiedzy:
1. Niewyrównane kominki dźwiękowe (problemy ze szczelnością pojawiające się już po miesiącu eksploatacji)
2. Pozostawione luzy w mechanice (niepożądane przydźwięki w pracującej mechanice, niewłaściwa szczelność)
3. Poduszki niskiej jakości (zbyt grube, wystające rezonatory, powodujące problemy ze szczelnością instrumentu i wyrównaniem rejestru)
4. Poduszki klejone na klej typu butapren lub podobny (nie ma możliwości wykonania korekty poduszki)
5. Niewłaściwe ustawienie wysokości klap (problemy z rejestrem brzmieniowym)
6. Regulacja mechaniki, która nie uwzględnienia różnych konstrukcji instrumentu.
Wykonanie korekty takiego instrumentu wiązałoby się z wykonaniem poniższych czynności:
1. Demontaż całej mechaniki instrumentu w celu wykonania korekty.
2. Wyrównanie kominków dźwiękowych. Następnie z powodu pozostałych resztek ścinanego mosiądzu konieczne jest całkowite umycie instrumentu. Nie wykonanie tej czynności spowodowałoby uszkodzenie zamontowanych później poduszek.
3. Po wyrównaniu kominków nieunikniony jest demontaż wszystkich poduszek, ponieważ kominki dźwiękowe mają już inną – równą powierzchnię styku. W przypadku, gdy poduszki klejone są na butapren czy inny klej o podobnych właściwościach zastygających na twardo nie ma możliwości odklejenia ich bez uszkodzenia, co już w tym momencie powoduje konieczność ich wymiany na nowe.
4. Zazwyczaj likwidacji podlegają również nielikwidowane przy poprzednim remoncie luzy.
5. W przypadku zastosowania kleju typu szelak istnieje możliwość regulacji użytej wcześniej poduszki na właściwe jej miejsce. Zazwyczaj w związku z tym zastosowana zostaje dodatkowa większa ilość kleju. Takie dodatkowe czynności należy wykonać przy każdym otworze dźwiękowym, a tym samym konieczne jest poświęcenie na to znacznego nakładu czasu pracy.
6. W przypadku ułożenia poduszek na właściwym miejscu powstaje konieczność zamontowania nowych korków i filców regulacyjnych, ponieważ poprzednie nie pasują do nowego ustawienia.
7. Zdarza się, że wymianie podlegają także niewłaściwie dobrane sprężynki pod względem grubości lub też pozostawione uprzednio zostały sprężynki, które uległy korozji.
Wszystkie wymienione wyżej czynności sprowadzają się niemalże do przeprowadzenia całkowitego remontu generalnego, a nawet więcej – wykonane musiałyby zostać dodatkowe prace, które znacznie wydłużałyby czas przeznaczony na wykonanie całkowitej modernizacji instrumentu.
Podsumowując: Z mojego doświadczenia wynika iż w 90% przypadków korekty takich instrumentów nie maja sensu.